27 października 2025 roku w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Rzymie otwarta została Wystawa: „Diplomatici della Seconda Repubblica di Polonia a Roma” („Dyplomaci Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie”).

Ekspozycja została przygotowana we współpracy Stacji PAN z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Szczecińskiego. Składa się z dwóch części. Pierwsza jest poświęcona polskim dyplomatom akredytowanym we Włoszech w latach 1919-1945. Jej autorem jest historyk, prof. Henryk Walczak z Uniwersytetu Szczecińskiego. Autorem części poświęconej polskim dyplomatom akredytowanym przy Stolicy Apostolskiej w latach 1919-1972 jest historyk i dyplomata, dr Wojciech Biliński, radca Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej w latach 1994-1998. Obaj naukowcy wygłosili referaty wprowadzające.

Warto przypomnieć, że po II wojnie światowej Stolica Apostolska jako jedyna, aż do 1972 roku, formalnie uznawała Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej jako oficjalne przedstawicielstwo dyplomatyczne rządu RP na wychodźstwie z siedzibą w Londynie.

Wystawę otworzyły, dyrektor Stacji PAN w Rzymie, Agnieszka Stefaniak-Hrycko i dyrektor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Szczecińskiego, prof. Agnieszka Sudarek.

Gośćmi honorowymi byli m.in.: Ryszard Schnepf, kierownik Ambasady RP w Rzymie; Ewelina Brudnicka, I radczyni Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej; Bartosz Skwarczyński, kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Rzymie i Paolo Morawski, prezes Fundacji Rzymskiej im. Janiny Umiastowskiej.

Patronat honorowy nad Wystawą objął Minister Spraw Zagranicznych RP, Radosław Sikorski, oraz Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej i w Rzymie.

W ekspozycji wykorzystano kilkadziesiąt historycznych fotografii osób i budynków obu polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, oraz skanów dokumentów z epoki pozyskanych z kilku polskich archiwów. W części „watykańskiej” odnajdujemy zdjęcia oryginalnych artefaktów znajdujących się w obecnej siedzibie Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej.

W części poświęconej polskim dyplomatom akredytowanym przy Stolicy Apostolskiej znalazły się ilustracje, których oryginały przechowywane są w Archiwum Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych w Warszawie.

Wśród nich warto wymienić: fotografie ambasadora Kazimierza Papée z jego audiencji z papieżami Piusem XII i Pawłem VI; zdjęcia innych dyplomatów, np. ambasadora Władysława Skrzyńskiego, chargé dʼaffaires Ambasady, radcy Stanisława Janikowskiego i radcy kanonicznego Ambasady ks. prałata Waleriana Meysztowicza.

Zwraca też uwagę oryginalna mapa Watykanu z 1942 roku, w murach którego podczas wojny znalazła schronienie polska placówka dyplomatyczna, oraz nota dyplomatyczna Kazimierza Papée z 24 października 1972 roku, skierowana do zagranicznych przedstawicielstw akredytowanych przy Stolicy Apostolskiej, informująca o zakończeniu misji.

Wystawę można oglądać w siedzibie Stacji Naukowej PAN w Rzymie do końca listopada br.

Z Rzymu, dr Wojciech Biliński