Zespół nr 29

Spuścizna Stanisławy Połotyńskiej

1939-1981

Inwentarz

Opracował Rafał Górny

Rzym 2017

Wstęp

Aleksandra Połotyńska (późniejsza matka Stanisława ze Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Unio Romana) urodziła się 28 września 1898 r. w Krakowie. Była córką Józefa Dunin-Wąsowicza Połotyńskiego i Stefanii z Cieszyńskich. W czasie I wojny światowej uczęszczała do szkoły ss. urszulanek w Krakowie. W sierpniu 1916 r. wstąpiła do postulatu, a w 1918 r. do nowicjatu. Od 1920 r. uczęszczała na studia polonistyczne we Lwowie, po skończeniu których uzyskała dyplom nauczycielki szkół średnich. W 1923 r. złożyła śluby wieczyste. W latach 1924-1928 pracowała w gimnazjum ss. urszulanek jako nauczycielka j. polskiego i matematyki. W latach 1935-1938 była przełożoną i dyrektorką gimnazjum w Rybniku. W 1938 r. Zarząd Generalny w Rzymie mianował ją ekonomką generalną. W momencie wybuchu II wojny światowej matka Stanisława przebywała w Rzymie w Domu Generalnym przy via Nomentana, gdzie od 1940 r. na prośbę nuncjusza apostolskiego Włoch, bp. Francesco Borgongini Duca, prowadziła w nuncjaturze biuro do spraw Polaków i zajmowała się pomocą materialną na rzecz Polaków i obywateli żydowskich polskiego pochodzenia. Pomoc ta była finansowana przez Stolicę Apostolską na polecenie papieża Piusa XII. W jej ramach prowadzono m.in. stołówkę dla mężczyzn, pensjonat dla panien i dziewcząt polskich, wspierano materialnie uchodźców przebywających w obozach. W 1949 r. matka Stanisława Połotyńska przestała pełnić funkcję ekonomki i włączyła się we współpracę z różnymi organizacjami, m.in. z Instytutem „Regina Mundi”, charytatywną wspólnotą Nomadelfia oraz Papieskim Instytutem Studiów Kościelnych. Na początku 1984 r. mając już 85 lat powróciła do Polski. Zmarła 16 października 1988 r. w Poznaniu.

***

W Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych w Rzymie znajdują się materiały związane z matką Stanisławą Połotyńską i jej działalnością na rzecz pomocy Polakom w trakcie II wojny światowej. Ponieważ mają one charakter zachowanej fragmentarycznie spuścizny, podczas ich porządkowania opierano się na wytycznych Archiwum Polskiej Akademii Nauk z 1990 r. dotyczących opracowania spuścizn po uczonych. Na początku zespołu opisano i zinwentaryzowano archiwalia odnoszące się do pomocy materialnej Polakom podczas wojny, których zachowało się proporcjonalnie najwięcej. Następnie w inwentarzu umieszczono wspomnienia pośmiertne i prośby o modlitwę oraz różnorodne materiały ulotne i wycinki prasowe. Na końcu spisano korespondencję kierowaną do matki Stanisławy Połotyńskiej, nadając jej układ alfabetyczny oraz fotografie. Podczas porządkowania nie dokonano brakowania akt. Opracowany zespół liczy 18 jednostek archiwalnych, co stanowi 0,14 mb. akt, obejmujących lata 1939-1981.

Rafał Górny

Bibliografia:

 Rey M. J., Matka Stanisława Połotyńska OSU – z pomocą potrzebującym, [w:] Świadectwa. Testimonianze. Czas wojny i czas pokoju w „polskim Rzymie”, t. V, Rzym 2009, s. 229-243.

Wytyczne Archiwum Polskiej Akademii Nauk z 1990 r. opracowania spuścizn po uczonych, w: Zbiór przepisów archiwalnych wydanych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w latach 1952-2000, oprac. M. Tarakanowska, E. Rosowska, Warszawa 2001, s. 732-744.

Ogólna liczba pozycji: 18