Ostatnia aktualizacja: 17 IV 2024 r. w rocznicę kanonizacji św. Andrzeja Boboli SJ.

Wstęp

W roku 2000 Papieski Instytut Studiów Kościelnych opublikował Bibliografię źródeł watykańskich cytowanych w polskich periodykach 1946-1990. Dotyczy ona archiwaliów pochodzących z Archiwum Watykańskiego (w 2019 r. jego nazwa zmieniła się z Archivum Secretum Vaticanum na Archivum Apostolicum Vaticanum), Biblioteki Watykańskiej oraz z niektórych archiwów kongregacji watykańskich.

W ramach przygotowań kolejnego tomu tej bibliografii zamieszczamy na naszej stronie internetowej część materiałów zgromadzonych dotychczas przez współpracowników Instytutu celem jak najszybszego ich udostępnienia zainteresowanym. Wydaje się to uzasadnione również ze względu na możliwość zgłaszania poprawek i uzupełnień, o które Czytelników uprzejmie prosimy. Taka forma publikacji pozwala też na systematyczne uaktualnianie bibliografii, która już z definicji prawie zawsze jest niedoskonała i niepełna. Również dlatego w miarę postępu prac zamierzamy zamieszczać tutaj takie uaktualnienia.

Obecne uzupełnienie jest do dyspozycji Czytelników w formacie Excel do pobrania lub arkusza dostępnego online. Plik zawiera trzy arkusze: „Autorzy i publikacje”, „Cytowane źródła” oraz „Stan kwerendy”.

W pierwszym znajduje się lista artykułów, w których archiwalia watykańskie są cytowane bądź opublikowane w latach 1991-2005 (jedynie w kilku przypadkach uwzględniliśmy wcześniejsze uzupełnienia do tomu 1-go) [począwszy od 2024 r., uzupełnienia zawierają informacje o publikacjach, które ukazały się do roku 2020]. Zapis podstawowych danych bibliograficznych (autor, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, numer tomu, rok wydania, strony) w poszczególnych kolumnach ułatwia kwerendę pod kątem np. roku wydania, nazwiska autora, bądź tytułu periodyku. W kolumnie G znajduje się skrótowy zapis danego artykułu stosowany również w arkuszu „Cytowane źródła”.

Oznaczone wielkimi literami poszczególne kolumny tego drugiego arkusza zawierają następujące informacje dotyczące każdego z wymienionych wcześniej artykułów:

– A: wspomniany skrótowy odsyłacz do części „Autorzy i publikacje”;
– B: strony, na których znajdziemy źródła watykańskie;
– C: nazwa przechowujących je instytucji (AAV oznacza tu Archivum Apostolicum Vaticanum, BAV – Bibliotheca Apostolica Vaticana, zaś S.RR.SS – Archivio Storico della Sezione per i Rapporti con gli Stati della Segreteria di Stato);
– D: zespół archiwalny (zazwyczaj oznaczany ogólnie przyjętymi skrótami);
– E: numer jednostki archiwalnej;
– F: numer karty lub strony;
– G: rodzaj publikacji (cit. oznacza tu cytację, zaś ed. edycję tekstu);
– H: sygnatura występująca w publikacji;
– I: uwagi.

Kolorem czerwonym oznaczono miejsca, gdzie określenie archiwum bądź jego zespołu czy serii, okazało się niełatwe, bądź wydaje się wymagać dodatkowej kontroli. Ta ostatnia nie zawsze była możliwa, dlatego zwracamy się z prośbą o nadsyłanie na adres Instytutu wszelkich możliwych poprawek i uzupełnień, za które z góry dziękujemy.

Oczywiste ograniczenia formatu Excel sprawiają, że często ten sam zapis z kolumny G pierwszego arkuszu, pojawia się wielokrotnie w kolumnie A arkuszu drugiego. Tylko w ten sposób można było odnotować szczegółowo cytowane w każdym artykule źródła. Alternatywą byłoby zastosowanie jakiejś bazy danych, jak to miało miejsce w ostatnim, dziesiątym tomie międzynarodowej bibliografii Archiwum Watykańskiego opublikowanej w 2008 r. jedynie w wersji elektronicznej. Wymagałoby to jednak od Czytelnika zaopatrzenia się w potrzebny program do jej obsługi, tymczasem Excel jest ogólnie dostępny większości użytkowników komputera.

Arkusz trzeci zawiera, zgodnie ze swoim tytułem, skrótowy zapis stanu dotychczasowej kwerendy. Widać w nim tytuły przebadanych dotychczas periodyków (kolumna A) oraz stan przeprowadzonej w nich kwerendy tak w momencie ukazania się pierwszego tomu naszej Bibliografii (kolumna B) jak i obecnie (kolumna C).

Nasza dzisiejsza publikacja ma jedynie charakter roboczy. Świadomi ogromu podjętego zadania oraz ograniczonych możliwości realizacji projektu, liczymy na pomoc Czytelników (już sama lista periodyków objętych kwerendą w przygotowaniu pierwszego tomu nie jest zbyt długa, dlatego będziemy wdzięczni również za zgłaszanie nam tytułów czasopism, które należałoby do niej dodać). Za wszelkie uwagi serdecznie dziękujemy.

Robert Danieluk SJ
Agata Rola-Bruni

Rzym, 11 II 2022 r.
W 51-ą rocznicę śmierci o. Eugeniusza Reczka SJ, twórcy Instytutu