Piazza B. Cairoli 117, 00186 ROMA, Włochy +39/06 688 037 50 [email protected]

Zespół nr 22

Jesteś tutaj:

Spuścizna rodziny Siemiradzkich

1852-1973

Inwentarz

Praca zbiorowa

Rzym 2017

 

Wstęp

Henryk Siemiradzki, polski malarz, wybitny przedstawiciel akademizmu urodził się 24 października 1843 r. w majątku Pieczeniegi niedaleko Charkowa. Jego rodzicami byli Hipolit i Michalina z Pruszyńskich. Ojciec służył jako oficer w armii rosyjskiej. Siemiradzki został wychowany w polskiej tradycji katolickiej i przez całe życie czuł się Polakiem. Po ukończeniu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego  Uniwersytetu Charkowskiego, w 1864 r. rozpoczął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, które ukończył w 1871 r. i uzyskał 6-letnie stypendium rządowe. W tym czasie postanowił wyjechać do Monachium. Po drodze odwiedził po raz pierwszy w życiu Kraków. W Monachium spotkał wielu polskich malarzy, a wśród nich m.in. Józefa Brandta i Stanisława Witkiewicza. W 1872 r. po krótkim pobycie w Dreźnie wyjechał do Włoch. Zwiedził Wenecję, Florencję, Neapol. Ostatecznie zamieszkał na stałe w Rzymie. W 1873 r. ożenił się ze swoją 18-letnią kuzynką Marią Pruszyńską. Mieli czworo dzieci: Bolesława, Kazimierza, Leona i Wandę. W Rzymie zbudował własną willę przy via Gaeta. Rzymski dom Siemiradzkiego stał się żywym ośrodkiem kultury polskiej i miejscem spotkań wielu rodaków przybywających do tego miasta, m.in. odwiedzili go Henryk Sienkiewicz i Ignacy Paderewski. W swojej pracowni gościł kilkakrotnie królową Włoch Małgorzatę i brata cara Rosji. Siemiradzki po osiedleniu się w Rzymie nadal utrzymywał kontakty z Akademią Petersburską. W 1873 r. uzyskał tytuł akademika, a w 1877 tytuł profesora, od 1889 należał do Rady Akademii. W uznaniu dla jego twórczości przyznano mu członkostwo w najbardziej prestiżowych europejskich instytucjach artystycznych, m.in.: Akademii Sztuki w Berlinie, Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie, Akademii św. Łukasza w Rzymie oraz Académie des Beaux-Arts w Paryżu (jako drugiemu Polakowi po Janie Matejce). Artysta odnosił także sukcesy i zdobywał wyróżnienia na wielu międzynarodowych wystawach sztuki, m.in. w Rzymie, Paryżu, Wiedniu, Berlinie i Petersburgu. W 1878 r. za obraz „Wazon czy kobieta” został odznaczony złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu, a także francuską Legią Honorową. Mieszkając w Rzymie wielokrotnie przyjeżdżał do Polski, najczęściej w związku z prezentacją obrazów na wystawach w Krakowie, Warszawie, Lwowie, a także w Petersburgu. W 1879 r. podczas krakowskiego jubileuszu Józefa Ignacego Kraszewskiego ofiarował Muzeum Narodowemu w Krakowie swój monumentalny obraz „Pochodnie Nerona”. Był autorem wspaniałej malowanej kurtyny wykonanej dla Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie w 1894 r. W 1884 r. kupił dworek w Strzałkowie koło Radomska, gdzie przez wiele lat spędzał, wraz z rodziną, letnie wakacje. Zmarł w 1902 r. W uznaniu dla jego talentu artystycznego oraz zasług w rozsławianiu imienia Polski w świecie został pochowany w krypcie zasłużonych na  krakowskiej Skałce. Henryk Siemiradzki był kawalerem Orderu Korony Włoskiej, Orderu św. Stanisława III klasy, komandorem Orderu Świętych Maurycego i Łazarza. Twórczość Siemiradzkiego reprezentuje nurt akademizmu. Malarza od wczesnej młodości fascynował świat antyku. Najczęściej przedstawiał życie Rzymian z okresu wczesnego cesarstwa („Antoniusz i Kleopatra”; „Taniec wśród mieczów”, „Sąd Parysa”). Sięgał także do epoki starożytnej Grecji („Fryne na święcie Posejdona w Eleusis”),  podejmował również motywy biblijne, przeważnie ujęte narracyjnie sceny z życia Chrystusa („Chrystus u Marii i Marty”, „Chrystus nauczający dzieci”). Malował ponadto dzieła o tematyce alegorycznej („Apoteoza Kopernika”),  sporadycznie portrety („Portret Ludwika Wodzickiego”, „Portret Aleksandra Stankiewicza”), sceny ze współczesnego życia włoskiej prowincji, często osnute wokół tematyki życia klasztornego („Z pociechą i pomocą”, „W klasztornej ciszy”, „Z wiatykiem”) oraz niewielkie pejzaże. Siemiradzki łączył skłonność do teatralnej aranżacji scen, malowniczości krajobrazu oraz idealizacji postaci z wyczuciem w odtwarzaniu efektów powietrza, światła i zależnej od niego zmienności barw. Posiadał także wybitny zmysł dekoracyjny uwidoczniony w wystudiowanych układach scen figuralnych, w nasyconych barwach, w płynnych liniach konturu oraz w ekspresyjnej grze światła słonecznego. Z zamiłowaniem przedstawiał piękno architektury antycznych świątyń i pałaców, ubogacał kompozycje swoich obrazów bogactwem starożytnych rzeźb, ozdobnych sprzętów oraz przedmiotów zbytku.

Bolesław Siemiradzki urodzony w 1874 r. ukończył wyższą szkołę rolniczą oraz Politechnikę w Berlinie, pracował jako chemik na uniwersytecie we Fryburgu.

Leon Siemiradzki (1883-1976) był najmłodszym spośród czworga dzieci Henryka Siemiradzkiego. Podobnie jak ojciec był malarzem oraz tłumaczem przysięgłym. W okresie międzywojennym pełnił funkcję sekretarza Poselstwa RP w Rzymie.

Wanda Siemiradzka, córka (1878-1962) 1. v. Wilkońska, 2. v. Przyjemska.

***

Przechowywana w Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych spuścizna rodziny Siemiradzkich została przekazana przez członków rodziny artysty. Głównymi aktotwórcami zespołu są: Henryk Siemiradzki, jego żona Maria z Pruszyńskich Siemiradzka oraz ich dzieci: Bolesław, Leon i Wanda. Na spuściznę aktową składają się w większości listy Henryka Siemiradzkiego i jego żony do dzieci i rodziny oraz listy Leona Siemiradzkiego i jego żony Stanisławy do różnych osób. Liczną grupę stanowią także kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych. Spuścizna była porządkowana przez różne osoby. Ostateczny kształt zespołowi został nadany w 2017 r. przez dr Lidię Potykanowicz-Sudę i Mariolę Szaleniec. Prace polegały na zweryfikowaniu zawartości poszczególnych teczek, podzieleniu ich na tomy, ujednoliceniu tytułów oraz dat skrajnych. W trakcie czynności starano się zachować układ pierwotnie nadany, polegający na ułożeniu listów w grupy, a w ramach grup chronologicznie. Na końcu spuścizny umieszczono materiały kartograficzne (mapy i plany miast), wycinki prasowe i zaproszenia, a także bogaty zbiór negatywów szklanych i celuloidowych oraz slaidów celuloidowych z lat 1903-1966, w ilości 4067 sztuk. Opracowany zespół liczy 66 jednostek inwentarzowych tj. 4132 jednostek archiwalnych, co stanowi  4,50 mb., pochodzących z lat 1852-1973.

Mariola Szaleniec

 

Bibliografia:

Źródła

Papieski Instytut Studiów Kościelnych,  Zespół nr 22: Spuścizna rodziny Siemiradzkich 1852-1973, sygn. 1-66.

Opracowania

Dużyk J., Siemiradzki. Opowieść biograficzna, Warszawa 1986.

Król A., Henryk Siemiradzki (1843-1902), Stalowa Wola 2007.

Metodyka pracy archiwalnej, red. S. Nawrocki, S. Sierpowski, Poznań 2001.

Wytyczne Archiwum Polskiej Akademii Nauk opracowania spuścizn archiwalnych po uczonych, oprac. H. Dymnicka-Wołoszyńska, Z. Kolankowski, Warszawa 1990.

 

Sygn. Tytuł Daty Opis j.a. Uwagi

 

1 Listy Henryka Siemiradzkiego do rodziców Hipolita i Michaliny 1852-1893 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 603

 

2 Listy Henryka Siemiradzkiego do rodzeństwa: Marii i Michała

 

1868-1880 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k.13
3 Listy Marii z Pruszyńskich Siemiradzkiej do Michaliny i Hipolita Siemiradzkich

 

1873-1893 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 195
4 Listy Marii z Pruszyńskich Siemiradzkiej do siostry Henryka Siemiradzkiego – Marii

 

1875-1833 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 26
5 Listy Henryka i Marii Siemiradzkich do syna Bolesława 1884-1904 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 402

 

6 Listy Marii Siemiradzkiej do syna Bolesława 1904-1913 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 254

 

7 Listy Bolesława i Wandy Siemiradzkich do babki Michaliny Siemiradzkiej 1881-1893 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 40

 

8 Listy do Bolesława Siemiradzkiego od różnych osób 1878-1912 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 90

 

9 Listy Henryka i Marii Siemiradzkich do syna Leona, t. 1 1894-1902 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 231

 

10 Listy Henryka i Marii Siemiradzkich do syna Leona, t. 2 [k. 232-336] 1906-1906 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 105

 

11 Listy Henryka i Marii Siemiradzkich do syna Leona, t. 3 [k. 337-481] 1907-1909 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 145

 

12 Listy Henryka i Marii Siemiradzkich do syna Leona, t. 4 [k. 482-818] 1910-1915 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 337

 

13 Listy Marii Siemiradzkiej do syna Leona, t. 1 1903-1904 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 163

 

14 Listy Marii Siemiradzkiej do syna Leona, t.2 [k. 164-326] 1905-1905 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 163

 

15 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 1 1910-1916 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 202

 

16 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 2 [203-518] 1917-1917 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 316

 

17 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 3 1917-1919 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 138
18 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 4 1920-1927 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 365

 

19 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 5 [366-582] 1928-1931 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 217

 

20 Listy Marii Siemiradzkiej do Leona i Stanisławy, t. 6 [583-704] 1932-1936 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 122

 

21 Listy Bolesława Siemiradzkiego do brata Leona 1895-1914 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 237

 

22 Listy Stanisławy Siemiradzkiej do męża Leona i rodziny, t. 1 1902-1915 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 463

 

23 Listy Stanisławy Siemiradzkiej do męża Leona i rodziny, t. 2 [k. 464-800] 1913-1916 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 337

 

24 Listy Stanisławy Siemiradzkiej do męża Leona i rodziny, t. 3 [k. 801-1010] 1916-1938 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 210

 

25 Listy Michała i Anny Siemiradzkich do Leona Siemiradzkiego 1893-1940 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 105

 

26 Listy do Leona i Stanisławy Siemiradzkich od różnych osób, t. 1: A – Kor 1896-1949 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 143

 

27 Listy do Leona i Stanisławy Siemiradzkich od różnych osób, t. 2: Kr – Ku [k. 144-365] 1896-1947 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 222

 

28 Listy do Leona i Stanisławy Siemiradzkich od różnych osób, t. 3.: L – Se [k. 366-524] 1896-1949 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 159

 

29 Listy do Leona i Stanisławy Siemiradzkich od różnych osób, t. 4: Si – Zu [k. 525-644] 1897-1948 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 120

 

30 Listy do Stanisławy Kudrewicz-Siemiradzkiej od różnych osób, t. 1: A – Kl 1917-1946 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 31

 

31 Listy do Stanisławy Kudrewicz-Siemiradzkiej od różnych osób, t. 2: Kog [k. 32-333] 1903-1955 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 302

 

32 Listy do Stanisławy Kudrewicz-Siemiradzkiej od różnych osób, t. 3: Kol – Kud [k. 333a-503] 1898-1947 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 170

 

33 Listy do Stanisławy Kudrewicz-Siemiradzkiej od różnych osób, t. 4: L – Z [k. 504-614] 1907-1943 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 111
34 Listy Wandy Siemiradzkiej do braci Bolesława i Leona, t. 1 1884-1907 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 381

 

35 Listy Wandy Siemiradzkiej do braci Bolesława i Leona, t. 2 [k. 382-608] 1928-1956 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 227

 

36 Listy Leona Siemiradzkiego do dziadków, rodziców, rodzeństwa, żony i krewnych, t. 1 1896-1902 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 319

 

37 Listy Leona Siemiradzkiego do dziadków, rodziców, rodzeństwa, żony i krewnych, t. 2 [k. 320-611] 1902-1906 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 292

 

38 Listy Leona Siemiradzkiego do dziadków, rodziców, rodzeństwa, żony i krewnych, t. 3 [612-892] 1907-1911 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 281

 

39 Listy Leona Siemiradzkiego do dziadków, rodziców, rodzeństwa, żony i krewnych, t. 4 [k. 893-1068] 1912-1918 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 176

 

40 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 1 1926-1927 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 66

 

41 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 2 [k. 67-233] 1928-1929 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 167

 

42 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 3 [k. 234-435] 1930-1932 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 202

 

43 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 4 [k. 436-635] 1933-1936 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 200

 

44 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 5 [k. 636-827] 1937-1943 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 192

 

45 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 6 [k. 828-1119] 1944-1951 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 292

 

46 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 7 [k. 1120-1282] 1952-1954 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 163

 

47 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 8 [k. 1283-1445] 1955-1956 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 163

 

48 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 9 [k. 1446-1619] 1957-1958 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 173

 

49 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 10 [k. 1620-1779] 1959-1960 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 160

 

50 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 11 [k. 1780-1961] 1961-1963 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 182

 

51 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 12 [k. 1962-2042] 1964-1965 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 81

 

52 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 13 [k. 2043-2090] 1966-1967 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 48

 

53 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 14 [k. 2091-2133] 1968-1969 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 43

 

54 Kopie listów Leona Siemiradzkiego do rodziny, krewnych i innych osób, t. 15 [k. 2134-2157] 1970-1973 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 24

 

55 Zbiór korespondencji rodziny Siemiradzkich z różnymi osobami 1889-1931 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 62

 

56 Listy Anna Wieliczko do Marii Prószyńskiej, Bolesława i Leona Siemiradzkich 1880-1900 akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; pol.; k. 34

 

57 Korespondencja Leona Siemiradzkiego z Muzeum Sztuki w Łodzie 1969-1970 akta luźne; stan dobry; italika; maszynopis; pol.; k. 18

 

58 Dziennik Wandy Siemiradzkiej z podróży po Europie 1928-1930 akta luźne; stan dobry; italika; maszynopis; pol.; k. 77

 

59 Notatki Stanisławy Kudrewicz z wykładów na kursach gospodarczych w Chyliczkach 1911-1912 poszyt; stan dobry; italika; rękopis; pol.

 

4 zeszyty
60 Dziennik Leona Siemiradzkiego z podróży po Włoszech brak daty akta luźne; stan dobry; italika; rękopis; niem.

 

61 Notatki Leona Siemiradzkiego dot. statków brak daty poszyt; stan dobry; italika; rękopis; ang.

 

62 Powiadomienia, zaproszenia, obrazki religijne 1953-1967 akta luźne; stan dobry; italika; druk; ang., wł.

 

63 Zbiór wycinków prasowych dot. głównie miejscowości górskich w Europie akta luźne; stan dobry; italika; druk; niem.

 

64 Zbiór map geograficznych dot. różnych części Europy 1912-1935 akta luźne; stan dobry; italika; druk; niem.

 

65 Zbiór map i planów z różnych części świata 1901-1960 akta luźne; stan dobry; italika; druk; ang.

 

66 Zbiór negatywów szklanych i celuloidowych oraz slajdów celuloidowych [4067 sztuk] 1903-1966 stan dobry; fotokopia

Ogólna liczba pozycji: 66

 

Skip to content