Zespół nr 31

Redakcja kwartalnika „Duszpasterz Polski Zagranicą”

1950-1999

Inwentarz

Opracowała dr Lidia Potykanowicz-Suda

Rzym 2017

Wstęp

Po zakończeniu II wojny światowej do kraju nie powróciło ok. 0,5 mln Polaków. Osiedlali się oni w różnych regionach świata. Przed Kościołem polskim stanęły nowe wyzwania dotyczące opieki duszpasterskiej nad emigrantami wojennymi i wojskowymi. W celu ich koordynacji w 1948 r. powstał Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Emigracyjnego i Polonijnego przy kościele polskim pw. św. Stanisława B. M. w Rzymie. Przewodniczył mu biskup Józef Gawlina, rektor kościoła polskiego. W styczniu 1949 r. papież Pius XII mianował go Protektorem Emigracji Polskiej. W kwietniu tegoż roku Konferencja Rektorów Misji Polskich postanowiła wydawać czasopismo dla duchowieństwa polskiego pracującego wśród Polaków za granicą.  Redaktorem pisma – nazwanego „Duszpasterz Polski Zagranicą” został biskup Gawlina, który pełnił tę funkcję do 1964 r. Kolejnymi redaktorami byli: biskup Władysław Rubin (1964-1970) i arcybiskup Szczepan Wesoły (1970-1999).  Pierwszy numer czasopisma ukazał się z datą listopad 1949 – styczeń 1950. W 1968 r. z periodyku wydzielono dwumiesięcznik „Przemiany”, jako osobne pismo dla inteligencji katolickiej. Sam zaś „Duszpasterz Polski Zagranicą” ukazywał się do 1999 r. Drukowano w nim artykuły z zakresu teologii praktycznej, dostosowanej do sytuacji migracyjnej. W dziale kaznodziejskim publikowano gotowe kazania lub szkice tematyczne związane z okresami liturgicznymi. Po Soborze Watykańskim II zamieszczano też materiały z zakresu liturgiki i katechetyki. Ponadto ukazywały się w nim różne dokumenty Stolicy Apostolskiej, informacje o sytuacji Kościoła w Polsce oraz kronika wydarzeń z życia duszpasterskiego w poszczególnych krajach. Czasopismo przez wiele lat pełniło ważną rolę łącznika wśród kapłanów pracujących w duszpasterstwie polskim poza krajem.

***

W Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych znajduje się szczątek archiwaliów po Redakcji kwartalnika „Duszpasterz Polski Zagranicą”. Zostały one przejęte przez Instytut prawdopodobnie ok. 2000 r. Tworzyły je głownie materiały redakcyjne do numeru czwartego z 1967 r. oraz zbiór różnych artykułów przesłanych do Redakcji w latach 1956-1991. W związku z tym, iż zespół zachował się w formie szczątkowej, na podstawie zachowanych archiwaliów nie można było odtworzyć układu kancelaryjnego jaki obowiązywał w czasie działania Redakcji, ani jej struktury organizacyjnej. Dlatego też, po dokonaniu segregacji wstępnej zgromadzonych akt, usystematyzowano je na grupy rzeczowe pokrewne treściowo i ujęto w oddzielne jednostki archiwalne (j.a.). Wyodrębnione informacje o powołaniu i zamknięciu pisma, materiały redakcyjne (teksty, korekta, adiustacja, szczotka redakcyjna) ułożono chronologicznie. Zaś  artykułom przesyłanym do Redakcji  nadano układ alfabetyczny. Na końcu zespołu umieszczono korespondencję oraz wycinki prasowe w układzie chronologicznym. W trakcie prac porządkowo-inwentaryzacyjnych nie dokonano brakowania. Opracowany zespół liczy  12 j.a. co stanowi 0,18 mb. akt obejmujących lata 1950-1999.

dr Lidia Potykanowicz-Suda

Bibliografia:

Źródła

Papieski Instytut Studiów Kościelnych:

Zespół nr 2: Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej 1920-1976 [1977], sygn. 85.

Zespół nr 31: Redakcja kwartalnika „Duszpasterz Polski Zagranicą” 1950-1999, sygn. 1.

Opracowania

Kaczmarek M., Geneza i rozwój prasy polonijnej oraz emigracyjnej, „Rocznik Prasoznawczy”, 6, 2012, s. 171-191.

Korzeniowski I., Polacy we Włoszech. Zarys historii, duszpasterstwa, organizacji i prasy, „Studia Polonijne”, 21, 2000, s. 121-145.

Metodyka pracy archiwalnej, red. S. Nawrocki, S. Sierpowski, Poznań 2001.

Redakcja dwumiesięcznika „Przemiany” 1967-1969. Inwentarz, oprac. L. Potykanowicz-Suda, Rzym 2017 [dostęp: pisk.jezuici.pl].

Robótka H., Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010.

Ogólna liczba pozycji: 12